අටුවාවන්හි නොගැලපෙන තැන් ඇති වූයේ කෙසේ ද? (9 වන කොටස) අර්ථකථාව යනු කුමක් ද? යන්න පිළිබඳව සහ එය බුද්ධ දේශනයක් වන්නේ කෙසේ ද? යන්න පිළිබඳව ද, වර්තමානයේ ඇති අටුවාව පිළිගත යුත්තේ කවර හෙයකින්ද යන්න ද ඉහත ලිපි වලින් අනාවරණය කළෙමු. එසේ පැවතිය දී වර්තමානයේ ඇති අටුවාවන්හි ඇති නොයෙක් දොස් ගෙනහැර දක්වමින් අර්ථකථාව බුද්ධ දේශනයනක් නොවන බව පුන පුනා පැවසීමට […]
අර්ථකථාව සූත්‍රයෙහි බහාලන්නේ කෙසේ ද ? (8 වන කොටස) අර්ථකථාව බුද්ධ දේශනයක් බවට අටුවාවෙහිම පැවසූ ආකාරය පසුගිය ලිපියෙන් සාකච්ඡා කරන ලදී. එහෙත් චතුර්විධ විනය විනිශ්චය දැක්වීමේ දී ආචාරියවාදය සූත්‍රයෙහි බහාලිය යුතු බවට පැවසේ. එබැවින් අර්ථකථාව බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ප්‍රකීර්ණක ධර්මදේශනය නම්, චතුර්විධ විනිශ්චය දැක්වීමේ දී එය සූත්‍රයෙහි බහාලිය යුතු බව පවසන්නේ ඇයි? යන පැනය බොහෝ දෙනෙකු
අටුවාව බුද්ධ දේශනයක් බව අටුවාවෙහිම පැවසූහ … (7 වන කොටස) පෘථග්ජන වූ නමුත් බුදුගොස් ඇදුරුපාණන් විසින් කරන ලද අර්ථකථාව පිළිගත යුත්තේ කවරහෙයකින් ද යන්න පසුගිය ලිපියෙන් පැහැදිලි කරන ලදී. මීළගට මෙම අටුවාව පිළිබද චෝදනා මුඛයෙන් කථා කරන බොහෝ දෙනා ඉදිරිපත් කරන කරුණක් වන්නේ ‘ආචරියවාදො නාම අට්ඨකථා’ යනුවෙන් දීඝනිකායට්ඨකථාවේ එන පාඨය අනුව අර්ථකථාව බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ප්‍රකීර්ණක ධර්මදේශනය
පෘථග්ජන බුදුගොස් ඇදුරුතුමන්ගේ අර්ථකථාව පිළිගත නොහැකිද? (6 වන කොටස) බුද්ධඝෝෂ ඇදුරුතුමන් සිය අර්ථකථාකරණයේ දී සිදු කරන ලද කාර්යභාරය පිළිබඳව, උන්වහන්සේ විසින් යම් වෙනස්කමක් කළා නම් ඒ පිළිබඳව ඉහත ලිපියෙන් පැහැදිලි කරන ලදී. මෙසේ සමස්ථ ත්‍රිපිටකයේම අර්ථ වර්ණනාවන් මහත් ඕනෑකමින් සිදු කරන ලද බුද්ධඝෝෂාචාර්යයන් වහන්සේට ඉදිරිපත් වන එක් ප්‍රධානම චෝදනාවක් වන්නේ උන්වහන්සේ පෘථග්ජන වූ බැවින් බුද්ධවචනයේ අර්ථ වර්ණනාවට සුදුසුකම්
පෘථග්ජන බුදුගොස් ඇදුරුතුමන්ගේඅර්ථකථාව පිළිගත නොහැකිද? (5 වන කොටස) භදන්තාචරිය බුද්ධඝෝෂ හිමියන් හෙළ අටුවා මාගධී භාෂාවට පරිවර්තනය කළ බවත්, එහි දී භාවිතා කරන ලද මූලාශ්‍ර ග්‍රන්ථ පිළිබඳවත් පසුගිය ලිපියෙන් දක්වන ලදී. ඒ අනුව උන්වහන්සේ හෙළ අටුවාව වෙනස් නොකළ අතර සියලු මූලාශ්‍ර ග්‍රන්ථ පරිශීලනය කරමින් පෙළ දහම නොම ඉක්මවමින් පසුකාලීන භික්ෂූන්ගේ පහසුව පිණිස එක් අර්ථකථාවක් ලෙස රචනා කරන
බුද්ධඝෝෂ හිමි අටුවා වෙනස් කළේ ද? (4 වන කොටස) බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ප්‍රකීර්ණක ධර්ම දේශනයක් පැවති බවත් එකී ප්‍රකීර්ණක ධර්ම දේශනය ඇසුරින් සමීපචාරී මහරහතන් වහන්සේලා විසින් අර්ථකථා සම්පාදනය කරනලද බවත් පසුගිය ලිපියකින් විස්තර කරන ලදී. එකී අර්ථකථාවම මහින්දාගමනයෙන් ලක්දිවට සපැමිණි අතර එය පසුව සීහළ බසින් පවත්වාගෙන එන ලදී. අනතුරුව ක්‍රි.ව. 5වන සියවසේ දී පමණ ලක්දිවට පැමිණි බුද්ධඝෝෂ
නිවැරදි අටුවාව කුමක් ද? මහානිද්දේසය, චූළනිද්දේසය,පටිසම්භිදා ප්‍රකරණය අටුවාවක් වූ ආකාරය. (3 වන කොටස) බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ප්‍රකීර්ණක ධර්ම දේශනයක් පැවති බවත් එකී ප්‍රකීර්ණක ධර්ම දේශනය ඇසුරින් සමීපචාරී මහරහතන් වහන්සේලා විසින් අර්ථකථා සම්පාදනය කරනලද බවත් පසුගිය ලිපියෙන් විස්තර කරන ලදී. එකී අර්ථකථාවම මහින්දාගමනයෙන් ලක්දිවට සපැමිණි අතර එය පසුව සීහළ බසින් පවත්වාගෙන එන ලදී. හෙළ අර්ථකථාව ලෙස හැඳින්වූ එම අර්ථකථාව
අර්ථකථාව බුද්ධ දේශනයක් වන්නේ කෙසේ ද? (2 වන කොටස) අර්ථකථාව යනු කුමක්ද යන්නත්, එය බුද්ධඝෝෂ හිමියන්ගේ නිර්මාණයක් නොව බුදුරජාණන් වහන්සේගේම ප්‍රකීර්ණක ධර්මදේශනය ඇසුරෙන් සමීපචාරී මහාකාශ්‍යප ආදී මහරහතන් වහන්සේලා විසින් සංග්‍රහ කරන ලදුව ප්‍රථම ද්විතීය තෘතීය ධර්මසංගායනාවන්හි දී සංගායනාවට ලක්ව මහින්දාගමනයත් සමග ලක්දිවට ලැබුණු බවත් අනතුරුව සීහළ බසින් පැවත ක්‍රි.ව. 5වන සියවසේ දී පමණ බුද්ධඝෝෂ ආචාර්යයන්
අර්ථකථාව යනු කුමක්ද? එය බුදුගොස් හිමිගේ නිර්මාණයක් ද? (1 වන කොටස) තථාගත සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරන ලද සියලු බුද්ධ වචනය ත්‍රිපිටක ධර්මය ලෙස හැඳින්වේ. එහි ලා මූලික වශයෙන් දේශනා කරන ලද දේශනය පෙළ හෙවත් සූත්‍රය ලෙස හඳුන්වන අතර එහි අර්ථ වර්ණනාව අටුවාව හෙවත් අර්ථකථාව නම් වේ. එකී අර්ථකථාව බුදුරජාණන් වහන්සේගේම දේශනය ඇසුරෙන් සකස්
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේද? (12 කොටස) උතුම් ධම්මපදයේ බුද්ධ වග්ගයේ 15 වෙනි ගාථා රත්නය දේශනා කිරීමට අදාළව, අපගේ ශාස්තෘ වූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අග්‍ර උපස්ථායක ආනන්ද තෙරුන්ට සම්බුද්ධත්වයට පත්වන බෝසතාණන් වහන්සේලා උපත ලබන භූමිය ගැන මෙසේ වදාළ සේක. “පින්වත් ආනන්ද, ආජානීය පුරුෂයා සෑම තැන ම උපදින්නේ නෑ. දිගින් බැලුවොත් යොදුන් තුන්සීයක් පමණ දික් වූ පළලින්
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේද? (11 කොටස) විශාලා මහනුවර බුද්ධකාලීන සොළොස්මහා ජනපද රාජ්‍යයන්ගෙන් ප්‍රබල රාජ්‍යයක් වූ වජ්ජි රාජ්‍යයෙහි අගනුවර විශාලා මහනුවර යි. අතීතයේ මෙහි වර්ධනය වූ අධික ජනගහනය හේතුවෙන් නගරය කිහිප වරක් විශාල කරවීම හේතුවෙන් විශාලා නම් වී යැයි සඳහන් වේ. මෙය පාලනය කළ රජදරුවන් සහ මිනිසුන් ලිච්ඡවීන් ලෙස හඳුන්වන්නේ සොඳුරු ඡවි වර්ණයක් ඇති පිරිසක්
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේද? (10 කොටස) කොසඹෑ නුවර බුද්ධ කාලීන දඹදිව සොළොස් මහා ජනපදයන්- ගෙන් බලවත් රාජ්‍යයක් වූ වත්ස රාජ්‍යයේ අගනුවර වූයේ කොසඹෑ නුවර ය. වත්ස ජනපදය බුද්ධ කාලයෙහි අවන්ති දක්ඛිණාපථය නමින් හැඳින්වූ, අවන්තියට උතුරින් යමුනා නදිය අසබඩ පිහිටා තිබුණි. එවකට එහි පාලකයා වූයේ උදේනි රජතුමා ය. කුසුම්භ නමැති ඍෂිවරයා විසූ හෙයින් ද කොසඹ
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේද? (9 කොටස) දෙව්ලොවදී අභිධර්මය දේශනා කරන හැම බුදුවරයෙකු ම මනුලොවට වැඩමවන්නේ සංකස්ස පුරයට ය. එය ආවේණික සම්බුදු සිරිතකි. මාතෘ දිව්‍යරාජයා ප්‍රධාන දිව්‍ය පිරිසට අබිදම් දෙසා බුදුරජාණන් වහන්සේ සංකස්ස පුරයට වැඩමකොට ප්‍රථමයෙන් දක්ඛිණ ශ්‍රී පාදය තැබූ පුණ්‍ය භූමිය හැම බුදුවරයෙකු ම අත් නොහරින බිමක් බැවින් අවිජහිතට්ඨාන නම් වේ. දෙව්ලොවදී අභිධර්මය දේශනා
මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක්කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත්නුවර සමීපයෙහි ජෙතවන නම් වූ අනේපිඬුසිටුගේ ආරාමයෙහි වැඩවාසය කරන සේක.
මහණෙනි, තොපට සියලු ආශ්‍රවයන්ගේ සංවරකාරණය (අනුප්පාද හේතුව) දෙශනා කරන්නෙමි. එය අසව. මනා කොට මෙනෙහි කරව. දෙසමි යි වදාළ සේක. “එසේ ය වහන්සැ” යි ඒ භික්ෂුහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිවදන් අස්සුහ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය වදාළ සේක ……
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේ ද? ( 8 කොටස ) බුද්ධකාලීන දඹදිව සොළොස් මහා ජනපද රාජ්‍යයන්ගෙන් බලවත් ම රාජ්‍යය මගධය යි. මගධ රාජ්‍යයේ පාලකයා වූයේ සෝතාපන්න ආර්ය ශ්‍රාවකයෙකු වූ බිම්බිසාර රජතුමා යි. එතුමාගේ පාලන සමයේදී යාබද පිහිටි අංග රාජධානිය ද මගධයට එක් කර ගත් අතර අංගයේ අගනුවර වූයේ චම්පා නගරය යි. මගධයේ උතුරු සීමාව ගංගා
ඒවං මේ සුතං. ඒකං සමයං භගවා උක්කට්ඨායං විහරති සුභගවනේ සාලරාජමූලේ. තත්‍ර ඛෝ භගවා භික්ඛූ ආමන්තේසි භික්ඛවෝති. භදන්තේති තේ භික්ඛූ භගවතෝ පච්චස්සෝසුං. භගවා ඒතදවෝච.
මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උක්කට්ඨානුවර සමීපයෙහි වූ සුභග වනයෙහි වනදෙටුමහරුකක් මුල වැඩ වසනසේක. එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ”මහණෙනි’යි” භික්ෂුන් ඇමතුසේක. ඒ භික්ෂුහු ”ස්වාමීනි’යි” භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිවදන් ඇස්සුහ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ සුත්‍රය වදාළසේක.
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේද? ( 7 වන කොටස ) අපගේ ශාස්තෘ වූ ගෞතම අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ 45 වසරක් වූ සම්බුදු දිවියෙන් 25 වසරක් ම වැඩ වාසය කළේ සාවත්ථි හෙවත් සැවැත්නුවර යි. එහි දී වස් කාල 19ක් අනේපිඬු සිටාණන් කරවූ ජේතවනාරාමයේ ද වස්කාල 06ක් විශාඛා උපාසිකාව පිදූ පූර්වාරාමය හෙවත් මිගාරමාතු ප්‍රාසාදයේ ද වස් වසා
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේද? ( 6 වන කොටස ) මහා කරුණාවෙන් යුතුව, විස්මිත ප්‍රඥාවෙන් යුතුව පන්සාලිස් වසරක් පුරාවට දෙවි මිනිසුන්ට අමා නිවන් මඟ පෙන්වා වදාළ අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ අසූවෙනි වියේදී පිරිනිවන් පා වදාළේ කුසිනාරා නුවර උපවර්තන නම් සාල වනෝද්‍යානයේදී ය. කුසිනාරා නුවර යනු බුද්ධකාලීන භාරතයේ සොළොස් මහා ජනපද අතරින් මල්ල රාජධානියේ අගනුවර ය. එකල
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේද? ( 5 වන කොටස ) භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පස්වග භික්ෂූන් වහන්සේලාට ප්‍රථම ධර්ම දේශනාව පැවැත්වූ බරණැස ඉසිපතන මිගදාය පිහිටියේ, බරණැසට ආසන්න සාරානාත්හි ය. බුද්ධකාලීන දඹදිව සොළොස් මහා ජනපද අතරින් කාසි රාජ්‍යයේ අගනුවර වූයේ බරණැස් නුවර හෙවත් වාරාණසී නගරය යි. බර්ණා සහ අසි යන ගංගා දෙක අතර පිහිටි බැවින් බාරාණසී නම් වූ
ප්‍රථම දම් දෙසුම පවත්වා වදාළ බරණැස ඉසිපතන මිගදාය Read More »
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේද? ( 4 වන කොටස ) සිද්ධාර්ථ ගෞතම බෝධිසත්වයන් වහන්සේ සම්මා සම්බෝධිය අවබෝධ කරගත් බෝධි මණ්ඩලය හා ඒ අවට ප්‍රදේශය උරුවෙල් දනව්ව ය. උරුවේලා යනු විශාල වැලි ඉවුර හෙවත් වාලුකා තලයයි. බෝසතාණන් වහන්සේට පෙර මෙහි දස දහසක් තවුසෝ වාසය කළහ. ඔවුන්ගෙන් යමෙකුට අකුසල සහගත කල්පනාවක් පහළ වුවහොත් එකෙණෙහිම වැලි කූඩයක් ගෙනැවිත්
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේ ද? ( 3 වන කොටස ) අප මහා බෝසතාණන් වහන්සේ සම්බුද්ධත්වය පිණිස සාරාසැකි කල්ප ලක්ෂයක් පුරා සමතිස් පෙරුම් දම් සපුරා සන්තුසිත දෙවිරජු ව තුසිත දෙවිලොව වැඩ සිටියහ. එවිට දස දහසක් සක්වළවාසී දෙවිබඹහු බෝසතුන් කරා පැමිණ සම්බුද්ධත්වය පිණිස මනුලොව උපදින්නට මෙසේ අයැද සිටියහ. “කාලෝ’යං තේ මහාවීර – උප්පජ්ජ මාතුකුච්ඡියංසදේවකං තාරයන්තෝ –
සිද්ධාර්ථ කුමාරෝත්පත්තිය සිදුවූ ලුම්බිණි වනෝද්‍යානය. Read More »
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේ ද? ( 2 වන කොටස ) ගියවර පළ වූ මෙහි පළමු ලිපියෙන් ශ්‍රී මුඛ බුද්ධ වචනවලින් ම අපි පහත කරුණු පැහැදිලිව තේරුම් ගත්තෙමු. ජම්බුදීප යන පාලි වචනයේ නියම අර්ථය දඹදිව බවත්, ජන් + බුද් + දීප යනුවෙන් ඊට ලබා දී ඇති විවරණය ව්‍යාජ වූ විකෘතියක් බව. දඹදිව යනු වර්තමාන ඉන්දියාව
ධර්මාශෝක රජතුමා ගොඩනැගුවේ කෘත්‍රිම බුද්ධ රාජ්‍යයක් ද? Read More »
බුදුරජාණන් වහන්සේ පහළ වූයේ ලංකාවේ ද? ( 1 වන කොටස ) සාරාසැකි කල්ප ලක්ෂයක් පුරා සමතිස් පෙරුම්දම් සපුරා අපරිමිත පුණ්‍යානුභාවයෙන් යුතුව, දෙතිස් මහා පුරිස ලකුණින් සමලංකෘත පින් සිරුරක් දරා, සිද්ධාර්ථ ගෞතමයාණෝ ලුම්බිණි සාල වනයේදී පියුම් මතින් වැඩ සිහනද පතුරවමින් මෙලොව උපත ලද සේක. බුද්ධගයාවේ ජය ශ්‍රී මහා බෝධි මූලයේදී දස බිම්බර මරසෙන් පරදවා සව් කෙලෙසුන්