ප්‍ර‍ත්‍යය සූවිස්ස
උපුටා ගන්නා ලද්දේ
මහාචාර්ය රේරුකානේ චන්දවිමල මහානායක ස්වාමිපාදයන් වහන්සේ
විසින් සම්පාදිත “අභිධර්ම මාර්ගය” බෞද්ධ ග්‍රන්ථයෙනි.
නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස
අනිකක් ඇතිවීමට උපකාර වන දෙයට ප්‍ර‍ත්‍යය යි කියනු ලැබේ. අනික් දෙයක් ඇති කරන දෙය ප්‍ර‍ත්‍යය යි කිව ද වරද නැත. අනිකක උපකාරයෙන් ඇති වූ දෙයට ප්‍ර‍ත්‍යයෝත්පන්නය යි කියනු ලැබේ. අනික් දෙයකින් ඇති කරන ලද දෙය ප්‍ර‍ත්‍යයෝත්පන්නය යි කීම ද සුදුසු ය. ගිනිකූර අග රඳවා ඇති ද්‍ර‍ව්‍යයෙහිත් ගිනි පෙට්ටියේ ආලේප කොට ඇති ද්‍ර‍ව්‍යයෙහිත් උපකාරයෙන් ගින්න ඇති වේ. ගින්න ඇති වීමට උපකාර වූ නැතහොත් ගින්න නිපදවූ ගිනි කූරෙහි හා ගිනි පෙට්ටියෙහි ආලේප කොට ඇති ද්‍ර‍ව්‍ය දෙවර්ගය ප්‍ර‍ත්‍යය ය. ගින්න ප්‍ර‍ත්‍යයෝත්පන්නය ය. මෙසේ ප්‍ර‍ත්‍යය-ප්‍ර‍ත්‍යයෝත්පන්න දෙක වෙන ම හැඳින ගත යුතු ය.
ගින්න ඇති වීමට ගිනි කූරෙහි ආලේප කළ ද්‍ර‍ව්‍යය උපකාර වන්නේ එක් ආකාරයකිනි. ගිනි පෙට්ටියේ ආලේප කර ඇති ද්‍ර‍ව්‍යය උපකාර වන්නේ අන් ආකාරයකිනි. ගිනි කූරේ බෙහෙත් හා ගිනි පෙට්ටියේ බෙහෙත් ගින්න ඇති වීමට උපකාර වන්නේ එක් ආකාරයකින් ම නම්, ඒ දෙකින් එකකින් ම ගින්න ඇති විය හැකි ය. එසේ නොවෙන්නේ ගින්න ඇති වීමට ඒ දෙකින් වෙන් වෙන් වූ ආකාර ඇති, උපකාර දෙකක් වුවමනා බැවිනි. ගිනි පෙට්ටියෙහිත් ගිනි කූරෙහිත් ප්‍ර‍ත්‍යය වන ආකාර දෙකක් ඇතුවාක් මෙන් ම ලෝකයෙහි ඇති අනේකප්‍ර‍කාර වස්තූන්හි තවත් දේවලට උපකාර වන නොයෙක් ආකාර ඇති බව දත යුතු ය. ඒ උපකාර වන ආකාර විශේෂයන්ට ප්‍ර‍ත්‍යය ශක්තිය යි කියනු ලැබේ.
චිත්තය – චෛතසිකය – රූපය යන මේ පරමාර්ථ ධර්මයෝ ප්‍ර‍ත්‍යයෙන් හටගන්නෝ ය. නිර්වාණය හා ප්‍ර‍ඥප්තිය ප්‍ර‍ත්‍යයෙන් හටගන්නා ඒවා නොවේ. ප්‍ර‍ත්‍යයෙන් හටගන්නා වූ ද, ප්‍ර‍ත්‍යයෙන් නො හට ගන්නා වූ ද සියල්ලෙහි ප්‍ර‍ත්‍යය ශක්ති ඇත්තේ ය. යම් කිසි ප්‍ර‍ත්‍යය ශක්තියක් නැති කිසි ම ධර්මයක් නැත්තේ ය. එක් ධර්මයක ඇත්තේ එක ම ප්‍ර‍ත්‍යය ශක්තියක් නොවේ. සමහර ධර්මවල බොහෝ ප්‍ර‍ත්‍යය ශක්ති ඇත්තේය. සමහර ධර්මයක ප්‍ර‍ත්‍යය ශක්ති ටිකක් ඇත්තේ ය.
අතීත වූ ද, අනාගත වූ ද, වර්තමාන වූ ද, කාලත්‍රයෙන් මුක්ත වූ ද පරමාර්ථ වශයෙන් හා ප්‍ර‍ඥප්ති වශයෙන් ද ඇත්තා වූ සකල ධර්ම සමූහයෙහි ප්‍ර‍ත්‍යය ශක්ති සූවිස්සක් ඇත්තේ ය. ඒ ප්‍ර‍ත්‍යය ශක්තීන් අනුව ඉහත කී ධර්ම සමූහය ප්‍ර‍ත්‍යය නාමයෙන් පට්ඨාන මහාපකරණයෙහි සූවිසි කොටසකට බෙදා දක්වා තිබේ. ඒ කොටස් සූවිස්සට සූවිසි ප්‍ර‍ත්‍යය ය යි කියනු ලැබේ.
පට්ඨාන පාළියෙහි සූවිසි ප්‍ර‍ත්‍යය දක්වා තිබෙන පාඨය මෙසේය:-
හේතු පච්චයෝ ආරම්මණ පච්චයෝ අධිපති පච්චයෝ අනන්තර පච්චයෝ සමනන්තර පච්චයෝ සහජාත පච්චයෝ අඤ්ඤමඤ්ඤ පච්චයෝ නීස්සය පච්චයෝ උපනිස්සය පච්චයෝ පුරේජාත පච්චයෝ පච්ඡාජාත පච්චයෝ ආසේවන පච්චයෝ කම්ම පච්චයෝ විපාක පච්චයෝ ආහාර පච්චයෝ ඉන්ද්‍රිය පච්චයේ ඣාන පච්චයේ මග්ග පච්චයෝ සම්පයුත්ත පච්චයේ විප්පයුත්ත පච්චයෝ අත්ථි පච්චයෝ නත්ථි පච්චයේ විගත පච්චයෝ අවිගත පච්චයෝති.
ප්‍ර‍ත්‍යය සූවිස්ස
- හේතු පච්චයෝ
- ආරම්මණ පච්චයෝ
- අධිපති පච්චයෝ
- අනන්තර පච්චයෝ
- සමනන්තර පච්චයෝ
- සහජාත පච්චයෝ
- අඤ්ඤමඤ්ඤ පච්චයෝ
- නීස්සය පච්චයෝ,
- උපනිස්සය පච්චයෝ
- පුරේජාත පච්චයෝ,
- පච්ඡාජාත පච්චයෝ
- ආසේවන පච්චයෝ
- කම්ම පච්චයෝ
- විපාක පච්චයෝ
- ආහාර පච්චයෝ
- ඉන්ද්‍රිය පච්චයෝ
- ඣාන පච්චයෝ
- මග්ග පච්චයෝ
- සම්පයුත්ත පච්චයෝ
- විප්පයුත්ත පච්චයෝ
- අත්ථි පච්චයෝ
- නත්ථි පච්චයෝ
- විගත පච්චයෝ
- අවිගත පච්චයෝ
- හේතු ප්‍ර‍ත්‍යය (මූල භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- ආරම්මණ ප්‍ර‍ත්‍යය (ආරම්මණ භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- අධිපති ප්‍ර‍ත්‍යය ( අධිපති භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- අනන්තර ප්‍ර‍ත්‍යය ( අනන්තර භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- සමනන්තර ප්‍ර‍ත්‍යය (සමනන්තර භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- සහජාත ප්‍ර‍ත්‍යය ( එක්ව ඉපදීම් භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- අන්‍යොන්‍ය ප්‍ර‍ත්‍යය ( ඔවුනොවුන් ඔවුනොවුන්ට උපකාර භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- නිශ්ශ්‍ර‍ය ප්‍ර‍ත්‍යය (පිහිටන තැන භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- උපනිශ්ශ්‍ර‍ය ප්‍ර‍ත්‍යය (බලවත් කාරණය භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- පුරේජාත ප්‍ර‍ත්‍යය (පළමු පැවතීම් භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- පශ්චාජ්ජාත ප්‍ර‍ත්‍යය (පසු පසුව ඉපද භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- ආසේවන ප්‍ර‍ත්‍යය (පරිවාස භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- කර්ම ප්‍ර‍ත්‍යය (කර්ම භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- විපාක ප්‍ර‍ත්‍යය (විපාක භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- ආහාර ප්‍ර‍ත්‍යය (රුකුල් දීමෙන් භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- ඉන්ද්‍රිය ප්‍ර‍ත්‍යය (ඉන්ද්‍රිය භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- ධ්‍යාන ප්‍ර‍ත්‍යය (අරමුණට එළඹ බැලීම් භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- මාර්ග ප්‍ර‍ත්‍යය ((මාර්ග භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- සම්ප්‍ර‍යුක්ත ප්‍ර‍ත්‍යය (එක්ව යෙදීම් භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- විප්‍ර‍යුක්ත ප්‍ර‍ත්‍යය (එක්ව නොයෙදීම් භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- අස්ති ප්‍ර‍ත්‍යය (ඇති බවෙන් භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- නාස්ති ප්‍ර‍ත්‍යය (නැති බවෙන් භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- විගත ප්‍ර‍ත්‍යය (පහව ගිය භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
- අවිගත ප්‍ර‍ත්‍යය ( (නොපහව ගිය භාවයෙන් උපකාරකධර්ම)
මීළඟ ලිපියෙන් ඒ ඒ ප්‍රත්‍යයන්ගෙන් ස්වභාවය කෙටියෙන් දැක්වේ.
මෙම ලිපිය උපුටා ගන්නා ලද්දේ අන්තර්ජාලය ඇසුරෙනි.
අප “ආර්ය පටිපදා” වෙබ් අඩවිය තුලින් මෙම ලිපිය හුදෙක් ධර්ම දානයක් ලෙස
ඉදිරි ඉදිරිපත් කරන ලදී.
මෙම ධර්ම දානය ඔබ වෙත ඉදිරිපත්පත් කිරීමෙන් රැස්වන යම් කුසල් සංස්කාරයක් වෙයිද එසේ රැස්වන සියලු පුණ්‍ය ධර්මයන් ප්‍රථමයෙන් මෙම ලිපිය ඉදිරිපත් කළ ස්වාමීන් වහන්සේවහන්සේට උතුම් චතුරාර්ය සත්‍ය අවබෝධය පිණිස ම උපකාර වේවා.
එසේම මෙම ලිපිය අන්තර්ජාලය ඔස්සේ ඉදිරිපත් කරනු ලැබූ පිංවත් මහත්ම, මහත්මීන් වෙතටද එසේ රැස් වන්නාවූ සියලු පුණ්‍ය ධර්මයන් උතුම් චතුරාර්ය සත්‍ය අවබෝධය පිණිස ම උපකාර වේවා.
මෙම ඉදිරිපත් කිරීම හුදෙක් ධර්ම දානයක් ම වේවා.!
සාදු… සාදු… සාදු…
By Rasika Nambagodage
www.aryapatipada.org
